DUSTI ye do Melete Berader

October 10-2007

دوستي دو ملت برادر


رحيم قاضي

متن ترکي مقاله به نقل از راديو اودلار يوردو

تدابير و اقدامات تاريخي انجام شده در جهت انسجام برادري و دوستي ملت هاي کرد و آذربايجان را از نظر دور نميتوان داشت.
مساله استحکام دوستي و اتحاد خلق هاي آذربايجان و کرد هميشه در مرکز توجه آزاديخواهان آذربايجان و کردستان قرار داشته است. به هيچ وجه تصادفي نيست که در آذربايجان و يا در خود کردستان به هنگام شروع حرکات آزاديخواهانه، سران مترقي و پيشرو خلق هاي آذربايجان و کورد در جهت برقراري اتحاد اين دو خلق و پيش بردن مبارزه در يک جبهه واحد تلاش کرده اند.
در جريان حرکات ستارخان، مبارزه شانه به شانه سواران کرد با آذربايجاني ها و در جريان حرکات شيخ محمد خياباني، مشارکت فعالانه خدمتگزاران مترقي کردستان نمونه هاي بارزي از همکاري دو ملت برادر است.
مستحکم کردن دوستي و اتحاد طبقات زحمتکشان آذربايجان و کردستان که تحت ستم سهمگيني قرار گرفته اند، يک ضرورت تاريخي است. اين ضرورت از آنجا ناشي ميشود که سرنوشت خلق کرد و آذربايجان را تاريخ به همديگر پيوسته است.مقاصد آنها و منافع آنان با هم مشترک است.هر دو خلق در راه آزادي ملي خود مبارزه ميکنند.
عناصر ارتجاعي ايران در جهت نيل به اهداف غارتگرانه خود، در طول تاريخ در جهت از هم پاشيدن اتحاد ملل آذربايجان و کرد و ايجاد دشمني ملي و ديني بين آنان سعي نموده اند . اما اين ترفند دشمنان قادر نشده که دوستي دو خلق برادر را از هم به گسلد.
در جريان جنگ دوم جهاني، حرکات رو به رشد ملل آذربايجان و کرد مساله مستحکم کردن هر چه بيشتر دوستي و اتحاد اين دو خلق و ايجاد يک جبهه مبارزه واحد را به مثابه يک وظيفه عاجل پيش رو قرار داد.
صدر حکومت ملي، سيد جعفر پيشه وري، به هنگام صحبت از اهميت برادري و اتحاد محکم آذربايجان و کردستان در يکي از سخنراني هاي خود ميگفت " يک موضوع مهم ديگر نيز هست که اساسي ترين ضامن آزادي ما و حقيقتا يکي از حياتي ترين مسائل ما از نقطه نظر اقتصادي ، عقيده و ايده آل است. آنهم وحدت و يگانگي ما با برادران کردمان است. سياست هاي ارتجاعي تا کنون چنين تلاش کرده اند که بين اين دو ملت نجيب نفاق بيياندازند. . .. اين دو ملت اگر خواستار زندگي هستند بايستي يکي شوند. موفقيت ما به وحدت دو ملت وابسته است."
هيچ تصادفي نيست که در در بيانيه منتشره به مناسبت تشکيل فرقه دموکرات کردستان در16 اوت سال 1945، استحکام دوستي خلق هاي کردستان وآذربايجان و تشکيل جبهه واحد بين آنان به عنوان يک وظيفه قيد شده بود. در مرامنامه تصويب شده در اولين کنگره فرقه دموکرات کردستان، به استحکام دوستي و اتحاد دو خلق برادر يک ماده مجزا اختصاص يافته بود.
در دوران حکومت هاي ملي آذربايجان و کردستان يعني در زمان سرنگوني حکمراني ارتجاع، يگانگي و دوستي نا گسستني اين دو خلق برادر در عمل و به صورت درخشاني به منصه ظهور رسيد.
اين دوستي و برادري بصورت بنياني در مقاوله نامه امضا شده در تبريز بين حکومت هاي ملي آذربايجان و کردستان در 23 آوريل سال 1946 براي هميشه مستحکم گرديد.
در مقدمه همين مقاوله نامه در مورد مبارزه مشترک دوخلق در طول تاريخ نوشته شده بود: " زندگي و منافع خلق هاي آذربايجان و کرد هميشه يکي بوده است. تا کنون اين دو خلق بطور برابر تحت حکومت استعمارگران و اشغالگران ظلم و شکنجه شده اند…. سياست هاي بر پا شده بر اساس فتنه کاري و حقه بازي استعمارگران مانع تحقق آرزو هاي اين دو خلق شده بود….اينک اين دو خلق دست به دست هم داده و پرچم دموکراسي و آزادي را به اهتزاز در آورده اند".
در بند 6 مقاوله نامه گفته ميشد: " حکومت ملي آذربايجان در جهت رشد زبان و مدنيت ملي کرد هائي که در آذربايجان زندگي ميکنند شرائط لازم را تا حد امکان ايجاد خواهد نمود".
اين مقاوله در ارتباط با انعکاس مناسبات مطرح در روابط بين دو خلق و برابري و همکاري صميمانه آنها با يکديگر بر پايه اصول دموکراتيک نخستين مقاوله در تاريخ خاور ميانه و خاور نزديک بود.
در ارتباط با امضا اين مقاوله نامه راديو قاهره در يکي از برنامه هاي خود گفته بود: " در دنياي سياست مقاوله نامه اتحاد بين دولت آذربايجان و دولت کردستان يک اتفاق مهم تلقي ميشود و تاثير بزرگي در مناسبات بين ملت ها داشته است. هر چند که اين اتحاد محدود به آذربايجان و کردستان ميشود اما آثار آن تاثير بزرگي به جا ميگذارد."
امضا همين مقاوله نامه نقش بزرگي در افزايش قدرت اقتصادي و سياسي حکومت هاي آذربايجان و کردستان ايفا نمود. دوستي و اتحاد ملت هاي آذربايجان و کرد، در کمک هاي ارائه شده حکومت هاي ملي به يکديگر، در مبارزه فدائيان آذربايجان در جبهه هاي سقز و بانه کردستان و مبارزه پيش مرگه هاي کردستان در جبهه هاي زنجان و ميانه در آذربايجان جنوبي در يک سنگر و بر عليه قشون هاي ارتجاع و در دفاع آتشين از مطالبات و حقوق دو ملت برادر توسط فرستادگان حکومت هاي ملي به تهران، خود را بصورت درخشان نشان داده بود.
اتحاد و دوستي ايجاد شده بين خلق هاي آذربايجان و کرد محافل ارتجاعي ايران را بيش از حد مشوش کرده بود. به همين دليل نيز آنان به هر وسيله ممکن جهت گسستن اين دوستي و نشاندن نفاق و دشمني به جاي آن تلاش نمودند.
در يکي از نبرد هاي جبهه سردشت پيش مرگه هاي کرد 50 نفر از سربازان وظيفه تحت امر حکومت مرکزي را اسير گرفتند. کردها به محض اينکه متوجه شدند که آنان آذربايجاني هستند.آنان را با احترام به نمايندگان حکومت آذربايجان تحويل دادند. همين سربازان در تبريز در مصاحبه با خبرنگار روزنامه گفته اند " وقتي از لباس ها و حرف زدن اسير کنندگان فهميديم که آنان کرد هستند ترسيديم اما بزودي ترسمان ريخت. زيرا که سربازان کرد با فهميدن آذربايجاني بودن ما به صورت غير قابل انتظاري به ما محبت کرده و با احترام ما را به حکومت ملي تحويل دادند.انها ميگفتند که ما با آذربايجاني ها مقاوله نامه دوستي و برادري بسته ايم و به آن وفاداريم."
نخست وزير وقت ايران قوام السلطنه فتنه کار به منظور نفاق افکني بين کرد ها و آذربايجاني ها يک تلگراف محرمانه با لحن خوشايند به رهبر خلق کرد قاضي محمد فرستاده و کمک کرد ها را به حکومت ايران در مقابله با حرکات آزاديخواهانه خلق آذربايجان درخواست نموده بود.
رهبر فرقه دموکرات کردستان قاضي محمد، اين مقاصد کثيف مرتجعين ايران را فاش نموده و به قوام جواب محکمي داده بود. به همين مناسبت روزنامه آذربايجان در شماره 29 نوامبر سال 1946 خود نوشته بود: " پيشواي محبوب خلق کرد جناب آقاي قاضي محمد جواب دندان شکني به تلگراف خوش ظاهر ولي فتنه انگيز و ضد آزادي آقاي قوام داده و اثبات کرده بود که خلق کرد ديگر طالب زندگي زير ظلم نيست و دوستي بين ملت هاي آذربايجان و کرد را با اين حيله ها نميشود خفه کرد".
يگانگي و وحدت خدشه ناپذير دو ملت برادر و دوست در دوران مبارزه مخفي نيز خود را به صورت درخشاني به نمايش گذاشت و بازهم مستحکم تر شد. پايه هاي بنا نهاده شده به خاطر يگانگي و دوستي مستحکم خلق هاي آذربايجان و کرد روز به روز قوي تر شده و هيچ نيروي ارتجاعي قادر به گسستن آن نخواهد بود.


اين مقاله به زبان ترکي آذربايجاني در مجله آذربايجان چاپ باکو درج شده و توسط يوردنت به فارسي ترجمه شده است.
Yurdnet